روابط ترکیە – آمریکا و گنجاندن آن در مثلث داعش - YPG-PKK / امبرین زمان
سرویس ترکیه- اساسا بزرگترین گرەی کور واشنگتن، PKK است. هرچند واشنگتن از این دیدگاه دفاع کند کە YPG و PKK یکی نیستند، اما هر کس و در رأس آن اوباما نیز از روابط نزدیک این دو گروه مطلع هستند.از این رو هر عملیات خونینی کە PKK در ترکیە بە انجام می‌رساند، تأثیراتی منفی بر هم‌پیمانی آمریکا – YPG خواهد گذاشت.
تنها دلیل دیدار باراک اوباما با رییس جمهور اردوغان: مسألەی سوریە/ داعش
زیرا واشنگتن تردید دارد کە مداخلەی یک طرفەی ترکیە و یا صحیح‌تر بگوییم اردوغان، از یک سو مبارزە علیە داعش و از دیگر سو آتش بس سوریە را مختل نکند.
مابقی جزئیات است.
آخرین وضعیت منطقە
همراه با حملات انتحاری داعش در بروکسل، این مسألە برای آمریکا، بە مسألەای حیاتی تبدیل شد. واحدهای اطلاعاتی آمریکا دریافتەاند کە داعش تلاشهای بسیاری دارد کە چنین عملیاتهای احساسی‌ای را در آمریکا نیز بە انجام برساند.
در ستون تاریخ ٢٢ مارس نوشتە بودم کە لازم است آمریکا جهت در آوردن هرچە سریعتر "خط مارە – جرابلس" و یا ٩٨ کیلومتر مرز مشترک سوریە – ترکیە موسوم بە " جیب منبج" از دست داعش، فشارهایی بر آن وارد کند.
این منطقەی تحت کنترل داعش، بە رغم اقدامات پیشگیرانەی ترکیە، هنوز هم بە عنوان گذرگاه جهادگران بە خارج کشور استفادە می‌شود؛ بە بیانی دیگر این امکان را بە آنان می‌دهد کە برای رفتن از سوریە بە اروپا، از ترکیە استفادە کنند. بە ویژە کە شهر منبج، مرکز فرماندهی حملات خارج کشور بە شمار می‌آید. بە طور خلاصە باید مطلقا منبیج از دست داعش آزاد شود.
نیروهای سوریەی دمکراتیک بە رهبری YPG آمادگی خود را برای این کار اعلام کردە اند. اما ترکیە بە شدت با این مخالف است کە نیروهای سوریە دمکراتیک کنترل منبیج را بە دست بگیرند. زیرا بر این باور است کە نیت واقعی YPG این است کە با یکی نمودن کانتونهای کوبانی و جزیرە و عفرین، قصد ایجاد یک منطقەی غیر منقطع برای کردها را دارد. در این مورد حق با ترکیه است. کردها پنهان نمی‌کنند کە چنین قصدی دارند. آنان قضد دارند برای وصل کردن کوبانی و عفرین از میان شهرهای الباب و جرابلس یک کریدور باز کنند.
از ماه فوریە بە این سو در این راستا گام برداشتەاند. با پشتیبانیهای هوایی روسیە از عفرین بە سمت غرب شروع بە پیشروی کردند. تا نزدیکهای مارە پیش رفتند. اما ترکیە با ورود بە موقع بە میدان، نیروهای تحت رهبری YPG را زیر آتش توپخانە گرفت. از سویی دیگر نیز مخالفین تحت حمایت خود را در مقابل نیروهای سوریەی دمکراتیک علم کرد. بە ناگاه همە چیز بە هم ریخت. چنین وضعیتی پیش آمد؛ دو نیروی تحت حمایت آمریکا با هم درگیر شدند. زیرا در میان نیروهایی کە YPG آنها را هدف گرفتە بود جهادگران النصرە و گاها نیروهای آموزش دیدە توسط CIA بە چشم می‌خورد.
در چنین وضعیتی آمریکا ناچار شد بە کردها فرمان "ایست" بدهد. YPG ایستاد. بە محض صدور این فرمان، خط مقدم نیروهای YPG کە از عفرین آمدە بودند، در روستای احراص مستقر شدند.
پلان B واشنگتن وارد میدان شد
آمریکا با مد نظر قرار دادن حساسیتهای ترکیە، طرحی جدید ارائە کرد. تیترهای اصلی این مورد را نیز در ستون ٢٢ مارس، نوشتە بودم. مطابق با این طرح نیروهای سوریە دمکراتیک بە جای پیشروی از عفرین بە سمت شرق، پیشروی از طریق سد تشرین واقع بر رودخانە فرات بە سوی غرب یعنی بە طرف منبج، هدف قرار گرفت و پس از کنترل منبج هم متوقف می‌شد.
در حال حاضر اجازەی یکی نمودن سە کانتون کردها دادە نمی‌شود. در این میان اهمیت بیشتری بە مشارکت بیشترین نیروها در این عملیات دادە می‌شود. همچنانکە در عملیات شدادی هم چنین شد، امکان مشارکت اعراب نیز فراهم می‌شود. بە این شیوە نیز سوءظن "آمریکا بە اهداف کردها خدمت می‌کند" برطرف خواهد شد.
این تنها بە لحاظ آنکارا حائز اهمیت نیست، بلکە برای دینامیکهای محلی نیز دارای اهمیت است. زیرا جمعیت قابل توجهی از اعراب نیز ساکن این منطقە هستند. جت‌های جنگی نیروهای ائتلاف پاکسازی راهها را نیز آغاز کردند. روزهاست کە مواضع داعش در نزدیک شهر، بمباران می‌شود.
گفتەهای مقامات ترکیە منتشرە در حریت، ناقص است
با این حال از سخنان مقامات ترکیە در رسانەها پس از دیدار اردوغان چنین درک می‌شود کە این فرمول آنکارا را راضی نکردە است. بە گفتە 'تولگا تانش' نمایندەی حریت در واشنگتن؛ موضع سازش ناپذیر آنکارا در مقابل YPG تغییر نکردە است.
و ترکیە کمکها و حمایتهای خود از عملیات منبج را بە دو شرط، مشروط کردە است.
- جدا شدن عشایر عرب از مشارکت در عملیات زیر چتر نیروهای سوریەی دمکراتیک (در اساس YPG)، جهت مشخص شدن نیروهای تحت حمایت سوریە، باید کنترل و هدایت این گروهها از سوی ترکیە صورت پذیرد.
- افزایش پشتیبانیهای هوایی آمریکا از گروههای وابستە بە ترکیە کە هنوز تحت رهبری ارتش آزاد سوریە در حوالی مارە مستقر هستند.
مقامات ترکیە در گفتگو با 'تانش' اذعان داشتەاند کە پیش‌بینی می‌شود یک نیروی ٣٠٠٠ نفری متشکل از عربها و ترکمنها تحت حمایت ترکیه از طریق مارە بە منبج حملە کنند و برای این نیازمند پشتیبانیهای هوایی آمریکا هستند. اما نقطەای وجود دارد کە بە آن توجە نشدە است: فاکتور روس...
آیا روسیە اجازەی چنین کاری را خواهد داد؟ اگر روسیە اقدام بە حملە بە نیروهای تحت حمایت ترکیە کند، آیا آمریکا از آنان محافظت خواهد کرد؟
همان مقامات در گفتگو با 'تانش' ادعا می‌کنند کە آمریکا اجازەی پیشروی YPG بە سوی منبج را نخواهد داد.
مطابق با اسنادی کە بە دست ما رسیدە است؛ گفتەهای مقامت ترکیە محتوای دیدارهای واشنگتن را بە تمامی بازتاب نمی‌دهد.
بە این شکل کە:
١. قطعا YPG بە همراه اعراب در عملیاتهای منبج جای خواهد گرفت.
2. جدا شدن عشایر عرب از نیروهای سوریەی دمکراتیک و پیوستن آنها بە نیروهای تحت حمایت ترکیە و با تأیید ترکیە، زیاد واقع‌بینانە نیست. از سویی حتی روز جمعە گروههای عرب وابستە بە نیروهای سوریەی دمکراتیک در منبج اعلام کردند کە "شورای نظامی منطقەی منبج" را تأسیس کردەاند.
3. آمریکا مصمم است بە همکاریهای خود با YPG ادامە دهد. مطابق با آنچە مقامات آمریکایی در گفتگو با آژانس خبری رویترز گفتەاند؛ تعداد فرماندهان نظامی وابستە بە نیروهای ویژەی آمریکا کە تخمینا ٥٠ نفر هستند، افزایش خواهد یافت.
4. منابع من نیز این را تأیید می‌کنند: اساسا آمادە سازی بستر تأسیس پیست هواپیما در کوبانی، در همین راستا است. از سویی در مناطق تحت کنترل کردها نە تنها نیروهای آمریکایی بلکە گاردهای ویژەی فرانسە و انگلستان نیز حضور دارند.
گرە کور واشنگتن؛ PKK
اساسا بزرگترین گرەی کور واشنگتن، PKK است. هرچند واشنگتن از این دیدگاه دفاع کند کەYPG و PKK یکی نیستند، اما هر کس و در رأس آن اوباما نیز از روابط نزدیک این دو گروه مطلع هستند.
از این رو هر عملیات خونینی کە PKK در ترکیە بە انجام می‌رساند، تأثیراتی منفی بر هم‌پیمانی آمریکا – YPG خواهد گذاشت. حملات انتحاری TAK در آنکارا، تأثیراتی مخرب داشت. آمریکا بە طور مداوم در صدد یافتن راههای اقناع PKK برای آتش بس است. برای این کار و جهت راضی نمودن جمیل بایک بە آتش بس، از طریق آکتورهای متفاوت و حتی صالح مسلم رییس مشترک PYD فشارهایی وارد می‌آورد.
بایک نیز آتش بسی را می‌پذیرد کە آمریکا میانجیگری آن را بە عهدە بگیرد. در عین حال پیش شرطهایی دارد؛ از جملە از سرگیری دیدارها در چارچوب توافقات دلمەباغچە و بهبود شرایط زندان اوجالان. در این میان روزانە در ترکیە پلیس و سرباز کشتە می‌شوند.
مسألە مستقیما مخاطب قرار دادن PKK نیست کە در لیست ترور آمریکا قرار دارد. ترکیە نیز تحت هیچ شرایطی میانجیگری آمریکا را نخواهد پذیرفت.
از دیگر سو تصمیم بە همکاریهای نظامی مجدد آمریکا با ترکیە در مقابل PKK، این حزب را از اهدافش پشیمان نخواهد کرد. زیرا می‌داند کە آمریکا بە YPG نیاز دارد و YPG و PKK یکی هستند. در حالیکە کردهای سوریە بە مرور از اینکە آمریکا آنها را بە عنوان نیرویی در مقابل داعش بە کار آورد، نگران و ناراحت هستند و خواهان آنند روابطشان را بە سطوح دیپلماسی سوق دهند. PKK نیز خواهان این است.
همان گونە کە گفتیم دقیقا یک گرەی کور...
'مدل گروزنی'
طرف ترک نیز با همان شدت هیچ نیتی دال بر از سرگیری مذاکرات با PKK ندارد. کاملا برعکس چنین پیامی بە واشنگتن دادە است: "ابتدا راه‌حل نظامی"
یعنی شهرهای جنوب شرق از PKK 'پاکسازی' خواهد شد، پس از آن 'بازسازی' خواهد شد و مگر پس از آن بار دیگر 'راهکار سیاسی' بە موضوع بحث بازگردد.
اما مشخص نمی‌کند کە چە کسی را مخاطب خواهد گرفت. مسلما قندیل نخواهد بود. گفتە می‌شود کە مستشار 'میت'، هاکان فیدان نیز از این برخورد خرسند است.
بە طور خلاصە معاملات ترکیە و آمریکا حول محور سوریە منتج بە نتیجە نشدە است. بر طبق گفتەهای 'تانش' در هفتەهای آیندە هیئت تکنیکی آمریکا در آنکارا بە دیدارهایش در این مورد ادامە خواهد داد.
آنچە مبرهن است این است: مسألەی کرد برای ترکیە روابطش را با هم‌پیمانانش دچار تنش کردە و حالت مسألەای منطقەای بە خود گرفت.
منبع: دیکن
ترجمه: سرویس ترکیه خبرگزاری کردپرس
